Khu bảo tồn các loài hạt trần quý, hiếm Nam Động, huyện Quan Hóa được thành lập tại Quyết định số 87/QĐ-UBND ngày 08/01/2014 của Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa và giao Hạt Kiểm lâm Quan Hóa trực thuộc Chi cục Kiểm lâm trực tiếp quản lý, với diện tích vùng lõi 646,95 ha; diện tích vùng đệm 3.315,53 ha thuộc xã Nam Động, huyện Quan Hóa và các xã, thị trấn: Sơn Lư, Sơn Điện, Trung Thượng, huyện Quan Sơn. Nơi đây có hệ sinh thái rừng núi đá đặc trưng của vùng bắc trung bộ, có tính đa dạng sinh học cao, đặc biệt là các quần thể rừng lá kim nguyên sinh với 314 loài thực vật thuộc 235 chi, 107 họ thuộc 5 ngành thực vật bậc cao có mạch, trong đó có 13 loài thuộc Danh lục đỏ Việt Nam 2007, 02 loài được ghi nhận ở mức Nguy cấp (EN), 11 loài còn lại thuộc mức độ sẽ nguy cấp (VU). Về đồng vật, kết quả điều tra sơ bộ ban đầu đã ghi nhận được 24 loài thú, 11 họ, 5 bộ trong đó có 18 loài nằm trong Danh lục đỏ Việt Nam 2007, Danh lục đỏ thế giới 2012, đặc biệt với sự  hiện diện của 9 loài hạt trần, quí hiếm (Thông pà cò, Đỉnh tùng, Dẻ tùng sọc hẹp, Thông tre lá dài, Dẻ tùng sọc rộng, Thông đỏ đá vôi, Gắm núi, Gắm lá rộng và Thông tre lá ngắn); các loài động vật quý hiếm như: Vọoc xám, Cu li nhỏ, Khỉ mặt đỏ, Gấu ngựa, Gấu chó...; ngoài ra, khu bảo tồn còn có chức năng phòng hộ đầu nguồn sông Luồng, sông Mã điều hòa dòng chảy và hạn chế lũ lụt cho vùng hạ lưu; nhiều giá trị về cảnh quan thiên nhiên độc đáo, những hang động đẹp; vùng đệm còn lưu giữ những bản sắc văn hóa truyền thống của người dân tộc Thái - Mường...; Đây sẽ là một tiềm năng, lợi thế rất lớn để thu hút hoạt động du lịch sinh thái và nghiên cứu khoa học quan trọng của tỉnh Thanh Hóa trong tương lai.

           Để thực hiện tốt công tác bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, trước hết phải coi trọng công tác quản lý bảo vệ rừng, đặc biệt, chú trọng đến việc giữ vững an ninh rừng tại gốc. Năm 2023, Hạt Kiểm lâm huyện Quan Hóa đã triển khai đồng bộ các giải pháp giữ vững an ninh rừng, trong đó nổi bật là các hoạt động lâm nghiệp mang tính trọng tâm sau:

           1. Ban hành Quy chế hoạt động của Tổ khoán bảo vệ rừng; thực hiện tuần tra bảo vệ rừng gắn với thực hiện nhiệm vụ bảo tồn thiên nhiên, các chương trình, dự án năm 2023 theo Phương án bảo tồn và phát triển bền vững Khu bảo tồn các loài hạt trần quý, hiếm Nam Động, huyện Quan Hóa, giai đoạn 2021-2030.

           2. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân vùng đệm về các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực lâm nghiệp, nâng cao ý thức bảo vệ thiên nhiên, đa dạng sinh học; trách nhiệm của các tổ chức chính trị, xã hội tham gia bảo vệ rừng ở địa phương.

           3. Áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ trong công tác Lâm nghiệp:

           - Vận hành hiệu quả Hệ thống phần mềm quản lý tiểu khu và Máy tính bảng trong công tác bảo vệ và phát triển rừng tại Khu bảo tồn các loài hạt trần quý hiếm Nam Động. Dùng máy tính bảng thông qua phần mềm FRMS Mobile, phần mềm QGIS 2.18.0, phần mềm Start Tilemill, phần mềm Grass GIS 7.0.5, phần mềm GPS Test, GPS Booter để đánh giá hiện trạng rừng, cập nhật diễn biến tài nguyên rừng tại Khu bảo tồn các loài hạt trần quý hiếm Nam Động.

           - Lắp đặt, sử dụng hệ thồng CAMERA theo dõi, tổ chức tuần tra, cắm chốt các tuyến đường thường hay vận chuyển lâm sản, phát hiện theo dõi tổ chức, chỉ đạo lực lượng, ngăn chặn xử lý kịp thời tại các thôn/bản, vùng lõi, vùng đệm Khu bảo tồn.

           4. Phối hợp chặt chẽ với Phòng bảo tồn thiên nhiên, cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý, bảo vệ, bảo tồn và phát triển bền vững rừng đặc dụng, như:

           - Tổ chức tập huấn, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ cho công chức, viên chức thuộc Trạm Kiểm lâm Nam Động, Trạm Kiểm lâm bản Bâu về nâng cao kỹ năng công tác bảo tồn thiên nhiên, đặc biệt là Kiểm lâm viên làm việc tại địa bàn với phương châm “cầm tay chỉ việc” với mục tiêu trang bị đầy đủ kiến thức, nghiệp vụ chuyên môn để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị; sau tập huấn có kiểm tra, đánh giá, làm cơ sở báo cáo, đề xuất Chi cục Kiểm lâm hỗ trợ đào tạo, tập huấn.

           - Phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương xã Nam Động tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ về phòng cháy chữa cháy rừng; hướng dẫn kỹ năng xử lý tình huống thường gặp khi tuần tra bảo vệ rừng cho cán bộ, Ban quản lý 06 bản của xã Nam Động thuộc khu vực vùng đệm của Khu bảo tồn các loài hạt trần quý, hiếm Nam Động, thành viên Tổ nhận khoán bảo vệ rừng; đảm bảo các bên tham gia phối hợp có thể hỗ trợ tốt nhất các Trạm Kiểm lâm Nam Động, Trạm Kiểm lâm bản Bâu trong tuần tra, bảo vệ rừng và xử lý vi phạm Luật lâm nghiệp trên địa bàn giao quản lý.

           - Hàng tháng hoặc đột xuất, lãnh đạo Hạt Kiểm lâm huyện Quan Hóa được phân công chỉ đạo nghiệp vụ làm việc, kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của Trạm kiểm lâm trực thuộc, Kiểm lâm viên làm việc tại địa bàn để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện công tác lâm nghiệp tại địa bàn, đặc biệt là nhiệm vụ bảo vệ an ninh rừng tại gốc, kịp thời xử lý, giải quyết các công việc, vụ việc phát sinh trên địa bàn quản lý.

           - Phối hợp với Công an, Ban chỉ huy Quân sự và Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh xã Nam Động tổ chức tuyên tuyền lưu động, cấp phát 100 tờ poster tuyên truyền về bảo tồn đa dạng sinh học tại khu bảo tồn các loài hạt trần quý hiếm Nam Động cho Ban quản lý bản và người dân 06 bản/xã Nam Động.

           - Chỉ đạo Trạm Kiểm lâm bản Bâu tham mưu Đảng ủy; UBND xã Nam Động tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, gồm: Kiện toàn Ban chỉ đạo về Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững của xã Nam Động, ban hành quy chế hoạt động và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên Ban chỉ đạo xã; xây dựng Phương án bảo vệ rừng năm 2023; Kế hoạch huy động lực lượng, phương tiện, hậu cần theo phương châm 4 tại chỗ; Phương án chữa cháy rừng vùng trọng điểm theo phương châm 4 tại chỗ từ xã đến các bản; Kiện toàn tổ đội quản lý bảo vệ rừng tại thôn/bản; trung đội Dân quân tự vệ; Tổ đội thanh niên xung kích.

           Kết quả, 9 tháng đầu năm 2023, an ninh rừng tại Khu bảo tồn ổn định, không xảy ra cháy rừng, không xảy ra xâm lấn, khai thác rừng trái phép; các chương trình, dự án được thực hiện đảm bảo về chất lượng, tiến độ đề ra./.

Một số hình ảnh về các giải pháp đảm bảo giữ vững ổn định an ninh rừng tại Khu bảo tồn các loài hạt trần quý, hiếm Nam Động, năm 2023

Đồng chí Lê Văn Sơn – Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Quan Hóa hướng dẫn nghiệp vụ bảo vệ rừng, PCCCR cho cán bộ, BQL bản và Tổ nhận khoán bảo vệ rừng

Cá thể Cu li nhỏ - Nycticebus pygmaeus chụp tại Khu bảo tồn các loài hạt trần quý, hiếm Nam Động (hình ảnh chụp được trong quá trình tuần tra, bảo vệ rừng)