Ngày 11/9/1972 Chủ tịch Tôn Đức Thắng, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ký sắc lệnh số 14/LCT công bố Pháp lệnh Quy định về Bảo vệ rừng, do Thường vụ Quốc Hội thông qua ngày 6/9/1972. Tại Điều 16, 17 Pháp lệnh quy định: “Tổ chức lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng gọi là Kiểm lâm nhân dân”. Đến ngày 21/5/1973, Hội đồng Chính phủ ban hành Nghị định số 101/CP Quy định hệ thống tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của lực lượng Kiểm lâm nhân dân; từ đó lực lượng Kiểm lâm Việt Nam ra đời.
* Quá trình hình thành phát triển của Hạt Kiểm lâm huyện Mường Lát:
Mường Lát là huyện miền núi được tách ra từ huyện Quan Hóa theo Nghị định số 72/CP ngày 18/11/1996 của Chính phủ; Toàn huyện có 75.344,38 ha rừng và đất rừng, chiếm 92,74% diện tích tự nhiên; trong đó diện tích có rừng 67.343,70 ha, đất trống, 8.000,68 ha, độ che phủ của rừng năm 2022 là 77,47%. Là huyện miền núi nghèo, điều kiện phát triển kinh tế xã hội gặp nhiều khó khăn, nơi sinh sống của đồng bào 6 dân tộc gồm Thái, Mông, Dao, Khơ Mú, Mường và Kinh, đời sống nhân dân phụ thuộc nhiều vào rừng và đất rừng.
Cùng với sự chia tách và xác lập huyện Mường Lát, Hạt Kiểm lâm huyện Mường Lát được thành lập theo Quyết định số 182/QĐ/TC-UB ngày 30/01/1997 của Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa. Sự ra đời của Hạt Kiểm lâm huyện Mường Lát là yêu cầu khách quan, gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị, xây dựng và phát triển kinh tế xã hội của huyện trong những năm qua. Sau 26 năm hoạt động, xây dựng và phát triển dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Thường vụ Huyện ủy, HĐND, UBND huyện và sự chỉ đạo trực tiếp của Chi cục Kiểm lâm Thanh Hóa; sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, các lực lượng vũ trang, chính quyền, Nhân dân trên địa bàn huyện; Hạt Kiểm lâm huyện Mường Lát đã không ngừng được củng cố, lớn mạnh và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào công cuộc phát triển kinh tế xã hội của huyện nhà.
Trong 26 năm qua, Chi bộ đảng của đơn vị đã quan tâm lãnh đạo làm tốt công tác tổ chức cán bộ, tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng quan tâm công tác quy hoạch, bồi dưỡng, đề nghị đi đào tạo, tập huấn, huấn luyện kỹ năng, nghiệp vụ chuyên ngành, nhằm không ngừng nâng cao trình độ chính trị và chuyên môn cho đội ngũ đảng viên và cán bộ công chức, viên chức, LĐHĐ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Ban đầu, Hạt Kiểm lâm huyện Mường Lát không có Trạm Kiểm lâm, chỉ có 1 Tổ kiểm soát cơ động, được giao nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát, quản lý địa bàn các tuyến; tham mưu giúp chính quyền cấp xã thực hiện công tác QLBVR, phát triển vốn rừng. Đến năm 2000, thực hiện đề án 38 về “Đổi mới tổ chức QLBVR theo hướng xã hội hóa”, 9 Kiểm lâm viên được điều động về phụ trách địa bàn các xã; Năm 2011, thành lập Trạm Kiểm lâm Quang Chiểu phụ trách địa bàn 3 xã Tén Tằn (nay là Thị trấn Mường Lát), Quang Chiểu, Mường Chanh; Năm 2017, thành lập Trạm Kiểm lâm Trung Lý, phụ trách 3 xã Trung Lý, Mường Lý, Nhi Sơn.
Ngày đầu thành lập đơn vị được biên chế 11 đồng chí, trong đó có 5 đồng chí Đảng viên, 7 đồng chí có trình độ đại học, cao đẳng, 4 đồng chí có trình độ trung cấp. Đến nay, đơn vị có 16 biên chế; có 01 Chi bộ Đảng trực thuộc Huyện uỷ Mường Lát gồm 12 đảng viên; 01 tổ chức công đoàn với 15 đoàn viên; 01 Chi đoàn thanh niên gồm 07 đoàn viên. Chất lượng chuyên môn của đội ngũ cán bộ công chức, viên chức, lao động hợp đồng: Đơn vị có 02 đồng chí trình độ Thạc sĩ (chiếm 12,5%), 11 đồng chí trình độ Đại học (chiếm 68,8%), 02 đồng chí trình độ Trung cấp (chiếm 12,5%), 01 đồng chí lao động hợp đồng lái xe (chiếm 6,2%). Độ tuổi cao nhất là 55 tuổi, thấp nhất 25 tuổi
* Những kết quả đạt được:
Những năm gần đây, thực hiện công cuộc đổi mới ngành Lâm nghiệp theo hướng xã hội hóa, Hạt Kiểm lâm đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp tổ chức thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ phát triển lâm nghiệp, kết quả đạt được trên một số công việc trọng tâm sau đây:
- Tham mưu cho Huyện ủy, UBND huyện ban hành các văn bản theo thẩm quyền để chỉ đạo thực hiện công tác QLBVR, SDPTR, PCCCR, quản lý nương rẫy, quản lý gỗ làm nhà, quản lý cưa xăng, quản lý lâm sản và động vật hoang dã trên địa bàn. Trong đó tập trung tham mưu thực hiện tốt Chỉ thị số 13-CT/TW, ngày 12/01/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ rừng và phát triển rừng” thực sự đi vào cuộc sống, làm chuyển biến mạnh mẽ ý thức, trách nhiệm, hành động của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội và toàn thể nhân dân đối với công tác QLBV&PTR. Tổ chức ký và thực hiện có hiệu quả các chương trình phối hợp BVR và PCCCR đã ký kết với các huyện, cụm, bản giáp biên với nước bạn Lào.
- Thực hiện tốt các chương trình phối hợp với: Ban Tuyên giáo, Ban Dân vận, MTTQ huyện để tuyên truyền về công tác QLBV&PTR, đưa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác QLBV&PTR và hoạt động lâm nghiệp trên địa bàn huyện đến với người dân, làm chuyển biến sâu sắc nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền và cộng đồng dân cư, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị cùng tham gia QLBV&PTR.
- Thực hiện Nghị định số 02/CP về việc giao đất lâm nghiệp cho các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình sử dụng ổn định lâu dài, trong những năm qua Đơn vị đã phối hợp với các ban ngành chức năng tổ chức giao đất cho các tổ chức, hộ gia đình cá nhân, cộng động dân cư thôn bản; kết quả, diện tích rừng tái sinh phục hồi, phát triển mạnh mẽ cả về diện tích và chất lượng, diện tích rừng trồng ngày càng tăng, các dự án trồng rừng, khoanh nuôi bảo vệ rừng được người dân hưởng ứng mạnh mẽ, mang lại nhiều lợi ích cho người dân trên địa bàn.
- Tham mưu thực hiện có hiệu quả Phương án PCCCR, Phương án tác chiến chữa cháy rừng, chuẩn bị đầy đủ về lực lượng và phương tiện theo phương châm 4 tại chỗ để ứng cứu khi có cháy rừng xảy ra. Do làm tốt công tác PCCCR nên trong những năm qua tình hình địa bàn ổn định, hạn chế đến mức thấp nhất số vụ cháy rừng và thiệt hại tài nguyên rưng do cháy rừng.
- Tham mưu cho UBND huyện xây dựng Phương án bảo vệ rừng trên địa bàn; chỉ đạo KLĐB tham mưu cho UBND các xã, chủ rừng Nhà nước xây dựng và tổ chức thực hiện tốt Phương án bảo vệ rừng trên diện tích được giao quản lý. Đồng thời tăng cường phối hợp với các lực lượng Công an, Quân sự, Biên phòng trong công tác tuần tra, kiểm tra BVR. Kết quả tình hình an ninh rừng trên các địa bàn ổn định, không có "tụ điểm" "điểm nóng" về khai thác, buôn bán, vận chuyển trái phép lâm sản.
- Thực hiện hiệu quả cập nhật diễn biến tài nguyên rừng và đất lâm nghiệp, từ đó đề ra phương án quy hoạch và biện pháp QLBVR, sử dụng và phát triển rừng, PCCCR đem lại hiệu quả thiết thực, độ che phủ rừng đạt 77,47%
Nhình chung, qua 26 năm hình thành và phát triển, công tác QLBVR, SDR, PTR và PCCCR của Hạt đã đạt được những kết quả khích lệ, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của huyện nhà. Với những kết quả đạt được, Hạt đã vinh dự nhận được các cơ quan cấp trên như Bộ trưởng bộ NN&PTNT, Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa, Chủ tịch UBND tỉnh, Giám đốc Sở NN&PTNT, Đảng bộ huyện Mường Lát, UBND huyện Mường Lát tặng nhiều bằng khen, giấy khen cho tập thể và các cá nhân có thành tích xuất sắc.
*Một số khó khăn, thử thách:
Địa hình phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, nhiều nơi không có sóng điện thoại; đời sống nhân dân thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, phong tục tập quán canh tác nương rẫy, sản xuất nông nghiệp lạc hậu; nhu cầu đất sản xuất ngày càng tăng,gây áp lực cho công tác quản lý, BVR.
- Địa bàn quản lý rộng, tài nguyên rừng chủ yếu phân bố ở vùng sâu, vùng xa, nhận thức của người dân về BVR còn thấp, đồng bào các dân tộc biết tiếng kinh rất hạn chế dẫn đến công tác tuyên truyền pháp luật về lâm nghiệp gặp nhiều khó khăn.
- Một bộ phận cán bộ ở địa phương và chủ rừng chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, trách nhiệm trong công tác QLBVR, còn xem nhẹ công tác quản lý nhà nước về rừng và đất lâm nghiệp, chưa chủ động triển khai thực hiện phương án QLBVR, sử dụng, phát triển rừng rừng ổn định lâu dài.
- Việc đầu tư cho công tác QLBVR, SDR, PTR và PCCCR còn hạn chế, nhất là chính sách đầu tư cho khoanh nuôi bảo vệ rừng, tạo sinh kế cho người dân sống gần rừng.
* Những bài học kinh nghiệm:
Vượt qua những khó khăn thử thách để đạt được thành quả, trong suốt chặng đường hình thành và phát triển, Đơn vị đã rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu. Những kinh nghiệm đó là kim chỉ nam để xây dựng phương hướng giải pháp trong thời gian tới giúp cho đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, cụ thể:
- Về thực hiện các thể chế, chính sách: Tiếp tục tham mưu, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Luật Lâm nghiệp, các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật và Chỉ thị số 13-CT/TW ngày 12/01/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Chú trọng tham mưu cho Huyện ủy, UBND huyện xây dựng và thực hiện tốt chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát việc chấp hành Chỉ thị số 13-CT/TW tại các xã, chủ rừng trọng điểm trên địa bàn huyện.
- Về phối hợp, tuyên truyền: Thực hiện có hiệu quả kế hoạch phối hợp tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về Lâm nghiệp với Ban Dân vận, MTTQ, Đoàn TNCSHCM, các tổ chức, đoàn thể, nhà trường, làm chuyển biến nhận thức, trách nhiệm của các cấp chính quyền và người dân trong công tác BV&PTR, PCCCR. Thực hiện tốt chương trình phối hợp trong BVR, PCCCR với các lực lượng Công an, Quân sự, Biên phòng, chương trình phối hợp BVR, PCCCR giữa huyện Mường Lát với các huyện Xốp Bâu, Viêng Xay của nước bạn (Lào).
- Về công tác quản lý rừng: Tham mưu thực hiện rà soát, quản lý chặt chẽ các dự án chuyển mục đích sử dụng rừng trên địa bàn huyện, đặc biệt là rừng tự nhiên; thực hiện tốt công tác cập nhật DBTNR, giám sát chặt chẽ diễn biến rừng của chủ rừng, phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý, kiểm tra, rà soát giải quyết tình trạng chồng lấn giữa các chủ rừng, tham mưu rà soát, quy hoạch đất sản xuất để nhân dân có đất sản xuất ổn định lâu dài, góp phần phát triển lâm nghiệp theo hướng bền vững.
- Về công tác bảo vệ rừng: Tăng cường công tác QLBVR tại gốc; tham mưu triển khai thực hiện tốt Quy ước bảo vệ rừng ở thôn (bản); quản lý chặt chẽ các cơ sở KDCBLS; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra ANR, chủ động, phát hiện và xử lý kịp thời các vụ vi phạm trong lĩnh vực lâm nghiệp, thực hiện tốt Đề án “Tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị, đề nghị của nhân dân về công tác Kiểm lâm”; tiếp tục mở rộng và nâng cao chất lượng, hiệu quả của diễn đàn “Kiểm lâm lắng nghe ý kiến nhân dân” tại các xã, thị trấn.
- Về phòng cháy, chữa cháy rừng: Tham mưu cho BCĐ huyện tổ chức tốt công tác kiểm tra PCCCR tại cơ sở. Chỉ đạo các chủ rừng xây dựng, rà soát phương án PCCCR, rà soát các vùng trọng điểm cháy để có phương án xử lý kịp thời. Chỉ đạo KLĐB tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương và giúp chủ rừng xây dựng các phương án, kế hoạch PCCCR. Bám sát cơ sở, xác định rõ các nguyên nhân cháy rừng để có giải pháp quản lý hiệu quả.
- Về phát triển rừng, nâng cao năng suất, chất lượng rừng: Lựa chọn các loại giống cây có năng suất cao, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng phù hợp với điều kiện về khí hậu, đất đai, thổ nhưỡng đưa vào trồng rừng gỗ lớn; từng bước thay thế các loại giống có năng suất chất lượng thấp; tiếp tục làm tốt công tác chăm sóc, bảo vệ rừng trồng.
- Công tác chỉ đạo, điều hành, xây dựng lực lượng: Với tinh thần khẩn trương, quyết liệt, hiệu quả; phân công rõ người, rõ việc, gắn trách nhiệm cho từng cá nhân; nâng cao vai trò của người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Tăng cường công tác bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ nghiệp vụ cho CC, VC Kiểm lâm. Thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua; chấp hành kỷ luật kỷ cương hành chính, cùng với Công đoàn quan tâm, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho CC, VC, NLĐ trong đơn vị.
Chào mừng Kỷ niệm 50 năm ngày thành lập lực lượng Kiểm lâm. Hạt Kiểm lâm huyện Mường Lát xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Huyện ủy, HĐND, UBND, các cơ quan cấp trên, sự phối hợp của các ban ngành, đoàn thể, chính quyền các xã thị trấn, sự ủng hộ của nhân dân các dân tộc trong huyện, sự nỗ lực của các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, lao động của Hạt Kiểm lâm huyện Mường Lát./.
Một số hình ảnh hoạt động của Hạt Kiểm lâm huyện Mường Lát
Hội nghị Phát động và ký kết giao ước thi đua Cụm thi đua số 4
Thường vụ Huyện ủy Mường Lát, UBND huyện thăm và tặng quà nhân ngày truyền thống ngành Lâm nghiệp 28/11/2021
Hội nghị Tổng kết và ký cam kết giữa Chủ tịch UBND huyện và Chủ tịch UBND các xã, thị trấn, Chủ rừng Nhà nước
Phối hợp với Đồn Biên phòng, ngành chức năng nước bạn Lào trong BVR, PCCCR
Tuần tra ANR song phương khu vực biên giới Việt - Lào
Đồng chí Mai Hữu Phúc – Chi cục trưởng kiểm tra rừng trồng Quế của nhân dân bản Ón, xã Tam Chung
Lễ phát động “Tết trồng cây đầu xuân Quý Mão, năm 2023”
Tuần tra, kiểm tra ANR, canh gác lửa rừng
Phối hợp với các ban ngành, đoàn thể tuyên truyền vận động nhân dân tham gia công tác BVR, PCCCR tại thôn bản
Diễn tập Chữa cháy rừng cấp xã nhằm nâng cao năng lực Chữa cháy rừng cho cán bộ và nhân dân
Sẵn sàng lực lượng phương tiện tham gia chữa cháy rừng